Çok yıllık otsu bir bitki olan ekinezya 140 santimetre civarına kadar boyatabilmektedir. Genelde dik büyüyen bitkinin, E. Purpurea cinsi yatay büyüme göstermektedir.
Bir öbek etrafında birden fazla dallara ayrılarak büyüyen bitkinin her dalında çoğunlukla bir tek çiçek yer almaktadır. Ekinezya bitkisinin en ucuna yerleşmiş olan çiçek bir; dairesel eksen etrafına dizilmiş taç yaprakları barındırır. Bu taç yaprakların rengi sarıdan tutun mor renge oradan kırmızı ve dahi beyaza kadar çeşitlilik gösterir. Ancak ekinezya şifalı bitkisinin rengi kızıla doğru giden eflatundur dense yeridir.
Taç yaprakların hemen dip kısmından başlayan tüysü daire genelde kahverengi olmakla birlikte genelde bu dairesel alanın rengi taç yapraklara göre farklılık göstermektedir. Merkeze doğru belirli bir helezonik geometri gösteren bu kısım bitkinin birden fazla olan tohum ve tohum taslaklarını barındırmaktadır. Bu tohum taslakları uç kısımlara doğru hafif dikenimsi bir hal alır ki yunanca “echinos”(dikenli, dikenimsi) köklü kelime bu durumu ifade eder. Ekinezya (Echinecea) adı Yunancadan türemiştir.
Ekinezya şifalı bitkisinin toprağa değdiği yerde öbeklenmiş olan yaprakları ise mekik şeklindedir. Yaprak kenarlarının tırtıklı yapısı bir testere ağzını andırır. Genelde tüylü bir yapıya sahip olan ekinezya yaprakları klasik karasal iklim tipi yaprak özelliklerini bünyesinde barındırır. Ancak bazı ekinezya türlerinde yapraklar yok denecek kadar az tüylenme gösterir. Bu durum oldukça az rastlanan bir durumdur.
Ekinezyanın Tarihçesi:
Ekinezya şifalı bitkisi kuzey Amerika yerlileri tarafından özellikle yılan sokmalarında, ağrılı hastalıklarda ve daha fazla oranda da soğuk algınlığı gibi hastalıkların tedavisinde kullanılıyordu. 1930'lu yıllara gelindiğinde modern Avrupa ve Amerika'da bu bitki özellikle şarbon hastalığının tedavisi ve ağrı kesici etkisi nedeniyle popüler olmuştu. İsviçreli bir bilim adamının tesadüfen öğrendiği bir bilgi ise ekinezyanın modern tıbbın hizmetine soğuk algınlığı tedavisinde kullanılmak üzere girmesine neden oldu.
Ekinezya kuzey Amerika yerlileri tarafından
Soğuk algınlığının
Yılan sokmalarının,
Ağrılı durumların
Öksürüklü hastalıkların
Boğaz ağrısı ve baş ağrılarının tedavisinde kullanıldı.
Günümüzde ekinezya hakkında dünyanın hemen hemen bütün ülkelerinde araştırmalar yapılmaktadır. Özellikle modern tıbbın destekleyici bitkilerinden birisi de ekinezyadır.
Ekinezya şifalı bitkisinin etken maddeleri.
ABD Merkezli Connecticut üniversitesinde yapılan çalışmalarda elde edilen verilere göre ekinezya şifalı bitkisinde 14 çeşit etken madde tespit edilmiştir. Bu 14 çeşit etken madde ekinezya türlerine göre farklılık göstere bilmektedir.
Ancak yapılan detaylı çalışmalar sonucunda özellikle değişik yapıdaki polisakkaritlerin, alkylamides ve cichoric asit in ekinezyada bulunan en önemli etken maddeler olduğu anlaşılmıştır(Dr Michael Murray). Yani ekinezyanın şifalı bitki olarak değerini artıran faktör bu üçlüdür.
Caftaric ve cichoric asit ekinezya bitkisinin iki bilinen fenol bileşikleridir. Bu bileşikler ekinezya da daha çok kök kısmında bulunmaktadır.
Ekinezyanın faydaları ve kullanıldığı yerler.
Özellikle soğuk algınlığı vakalarında,
Grip nezle gibi viral hastalıklarda,
Üst solunum yolları hastalıklarında,
Vücudun savunma sisteminin güçlendirilmesinde,
Ağrılı durumlarda,
İltihaplı hastalıklarda(artrit ve iltihaplı durumlarda)
Yılan, akrep vb böcek sokmalarında
Deride meydana gelen alerjik durumlarda.
Bağışıklık sisteminin güçlendirilmesinde.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder